Wayfinding

•

System identyfikacji pomieszczeń

Dominikanie Poznań

Czym jest wayfinding?

Wayfinding to słowo, które brzmi dość dziwnie, nawet jeśli używa się go oryginalnie w języku angielskim i któremu brakuje dobrego odpowiednika w języku polskim. Najprościej mówiąc to oznaczenia pomieszczeń i tego wszystkiego, co może pomoc odnaleźć drogę pomiędzy nimi. Wayfinding wskazuje na charakterystyki pomagające odszukać pożądane miejsce w gąszczu budynków i pokoi.

Oznaczenia pomieszczeń wymagają jasnej i precyzyjnej identyfikacji (nazwa, logo i klucz - otoczenie graficzne dla nazwy i znaku). W przypadku klasztoru poznańskiego nigdy tak całościowo ujętych narzędzi nie było, dlatego zanim przystąpiliśmy do projektowania oznaczeń, potrzebowaliśmy zaproponować identyfikację.

Zobacz identyfikację.

Projekt

Projekt: Justyna Czyżak i Grzegorz Dąbkowicz OP
Materiały: bezpośredni zadruk na sklejce olchowej i brzozowej (10 i 18 mm)
Konsultacja techniczna: Bartosz Krüger
Druk: Drukarnia Krüger Plus, Poznań
Projekt sposobu zawieszenia i montaż: Przemysław Miedziak

Kiedy etap identyfikacji mieliśmy za sobą, rozpoczęło się właściwe przygotowanie projektu. Wcześniejsze prace nad identyfikacją klasztoru oraz jubileusz 80-lecia Dominikańskiego Duszpasterstwa Akademickiego (2017/18) sprawiły, że już całkiem sporo wiedzieliśmy o historii miejsca i architekturze budynków - zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Przeczuwaliśmy, że wayfinding może być czymś w rodzaju klucza, który powinien pomóc "otworzyć architekturę", podprowadzić do doświadczenia klimatu miejsca. Wiedzieliśmy, że będzie to zarówno praca archeologiczna (tradycja potraktowana z czcią, ale bez przesadnego związania), jak i projektowanie z wizją na przyszłość.

Zwołaliśmy małą grupę, gdzie w gronie braci mogliśmy przedyskutować nasze potrzeby i cele. Od samego początku wiedzieliśmy, że zważywszy na specyfikę miejsca, zadanie jest trudne: chcieliśmy w jednym systemie połączyć przestrzenie o rożnym przeznaczeniu - sakralne i świeckie, prywatne i ogólnie dostępne. W jednym miejscu, na bardzo małej działce w centrum miasta, mamy kościół (dostępny dla wiernych przez cały dzień) i klasztor będący prywatnym miejscem życia zakonników, sale wspólne do spotkań grup duszpasterskich, sale i kaplice do modlitwy oraz indywidualnych rozmów, wydawnictwo i ośrodki pomocowe, duszpasterstwo akademickie oraz młodzieży, kilka grup duszpasterstw dorosłych, z których niemalże każde posiada własne pomieszczenia. Zabudowa klasztoru to prawdziwa plątanina instytucji i inicjatyw mieszczących się i przenikających na wielu poziomach.

Dlatego sporo czasu "straciliśmy" na rozmowy, ustalanie priorytetowych oznaczeń, ich gradacji i przynależności, podziału przestrzeni na sektory i wyznaczenie dróg, którymi chcemy poprowadzić osoby odwiedzające nasz kościół i klasztor. Z jednej strony była to dla nas rzeczywistość znana, która przez lata utrwaliła pewne komunikacyjne schematy, z drugiej strony stanęliśmy przed możliwością wprowadzenia nowych, bardziej funkcjonalnych rozwiązań. Wszystko musiało być spójne.

Porządkowaniu poddaliśmy przestrzenie wspólne. Nadaliśmy spójne nazwy salom duszpasterskim - każda z pięciu sal wspólnych nosi imię duszpasterza akademickiego, który przed laty żył i działał w poznańskim klasztorze (Stanisław Dobecki OP, Tomasz Pawłowski OP, Honoriusz Kowalczyk OP, Joachim Badeni OP, Jan Góra OP, Tomasz Alexiewicz OP).

Wykorzystując paletę kolorów przyjętą w identyfikacji, czytelnie oddzieliliśmy od siebie użytkowane grupy pomieszczeń. Przede wszystkim wyróżniliśmy kościół, jako najważniejszą i wspólną dla wszystkich przestrzeń. Otrzymała ona jeden z trzech podstawowych kolorów naszej identyfikacji - ciemny "navy". Chcieliśmy przez to zaznaczyć wyjątkowy i sakralny charakter tego miejsca. Ciemne oznaczenia są czytelne i nie przeszkadzają wiernym podczas modlitwy. Wszystkie tablice wskazujące konkretne destynacje w zamierzeniu miały być białe (to drugi kolor identyfikacji), lecz ze względu na zastosowany materiał otrzymały naturalny kolor drewna, na którym doskonale odcinają się różnego rodzaju strzałki w charakterystycznym dla identyfikacji kolorze miętowym. Taki sam, miętowy kolor, otrzymały wspomniane wcześniej sale wspólne. Reszta pomieszczeń została pogrupowania w spójne całości, które - za każdym razem - oznaczono innym, arbitralnie ustalonym kolorem.

Czcionka Anivers zastosowana w identyfikacji została wybrana pod kątem wykorzystania jej przy projekcie oznaczeń. Wspaniale wpisała się w nowoczesną (modernistyczną) i historycyzującą zarazem przestrzeń kościoła i klasztoru. Logo różnych grup i inicjatyw zostały uproszczone i ograniczone do podstawowych zarysów, w liniach współgrających z wybraną czcionką.

Projekt pierwotnie był przygotowywany do druku na materiale pleksi. Z powodu znacznego ograniczenia palety barw dostępnej na polskim rynku (są tylko cztery firmy, oferujące bardzo podstawowe kolory) i bardzo wysokiej ceny zadruku oraz obróbki tego materiału, ale także dzięki konsultacji z doświadczoną drukarnią Krüger Plus z Poznania, zdecydowaliśmy się wykorzystać naturalny materiał - drewno w nowoczesnej odsłonie, czyli sklejkę. Doskonale wpisała się ona w przestrzeń zarówno kościoła i pomieszczeń duszpasterskich, jak i miejsc przechodnich, gdzie wykonaliśmy tablice sporych rozmiarów. Wykorzystaliśmy dwa typy sklejki: sucho-trwałą (10 i 18 mm) do wewnątrz oraz wodoodporną (10 i 18 mm) na zewnątrz. Dzięki temu zachowaliśmy jedność materiału dla wszystkich oznaczeń, bez względu na rozmiar tablicy i miejsce jej zawieszenia.

Ostatnim etapem wymagającym dobrego rozstrzygnięcia był sposób mocowania. Żaden gotowy system nie spełniał naszych kryteriów. Chcieliśmy, aby montaż nie był widoczny (nie stanowił żadnej dodanej wartości), ale aby zniknął za oznaczeniem. Po drugie mocowanie musiało być funkcjonalne: łatwe w montażu i możliwe (choć w niezbyt łatwy sposób) do demontażu w przypadku remontu czy konieczności wymiany. Ostatecznie zastosowaliśmy autorski projekt Przemysława Miedziaka wykonany z aluminiowego profilu.

Breloki do kluczy

Projekt: Justyna Czyżak i Grzegorz Dąbkowicz OP
Materiały: bezpośredni dwustronny zadruk na sklejce olchowej (18 mm)
Konsultacja techniczna: Bartosz Krüger
Druk: Drukarnia Krüger Plus, Poznań
Projekt mocowania kluczy: Przemysław Miedziak

Wayfinding nie tylko pomaga odnaleźć się w przestrzeni ale także porządkuje sposób myślenia o pomieszczeniach i ich użytkowaniu dla samych mieszkańców. Dlatego może stanowić punkt wyjśca dla dalszego rozwoju identyfikacji oraz jej pochodnych. My zdecydowaliśmy się pociągnąć temat dalej i przygotować breloki do kluczy dedykowane dla odpowiednich pomieszczeń.

Serdeczne podziękowania przeorowi Michałowi Pacowi OP za wsparcie, Marcinowi Barańskiemu OP, Michałowi Oskowi OP, Maciejowi Soszyńskiemu OP za think thank, Sławce Wołoszyn i Anonimowym Darczyńcom za wsparcie finansowe.

Grafiki: Justyna Czyżak
Zdjęcia: Krzysztof Nowak

Układ i wykonanie: Grzegorz Dąbkowicz OP