Kaplica akademicka / rewitalizacja

•

Kaplica akademicka

Dominikanie Poznań

Miejsce

Obecność Dominikanów w Poznaniu jest mocno związana z misją posługi duszpasterskiej dla środowisk akademickich. Sercem tej posługi w poznańskim kościele jest Kaplica Akademicka. Chociaż dziś nie jest wstanie już pomieścić całego duszpasterstwa, to wciąż stanowi ważne miejsce sprawowania liturgii. Jej dzisiejszy kształt jest wynikiem pracy trzech artystów: Andrzeja Matuszewskiego, Jarosława Kozłowskiego i Tadeusza Brzozowskiego.

Andrzej Matuszewski stworzył ceramiczną okładzinę wnętrza, która buduje dominujący efekt we wnętrzu. Kaplica jest otulona ciemną, ciepłą strukturą z klinkierowej cegły, o nierównej, miejscami pooranej i żłobionej fakturze. Gdzieniegdzie widnieją znaki i symbole: niektóre rozpoznawalne, w tym symbole dominikańskie, niektóre abstrakcyjne i nieczytelne. Struktura ścian jest przez to niejednolita, uskokowa. Światło załamuje się na powierzchni, migocze, każde oświetlenie - światło dzienne, żarówki czy świece - sprawia, że wnętrze wygląda inaczej. Światło odgrywa w tym miejscu kluczową rolę, nie tylko poprzez igranie na ścianach, załamywanie się i odbijanie w szkliwionych fragmentach. Do wnętrza wpada ono też przez proste, geometryczne witraże zaprojektowane przez Tadeusza Brzozowskiego. Wąskie, prostokątne okna zamknięte półokrągłym łukiem wypełniają tafle szkła ułożone w dynamiczną kompozycję, przypominające pokruszony lód. Ich nieregularność współgra ze ścianami. Na ścianie zamykającej kaplice znajduje się okrągły witraż w lakoniczny sposób, za pomocą paru linii i intensywnych odcieni czerwieni i fioletu opowiadający o zesłaniu Ducha Świętego. Całości wnętrza dopełniają zwisające spod sufitu gobeliny zaprojektowane przez Jarosława Kozłowskiego. Miękkie, organiczne tkaniny, o nieregularnych kształtach z jednej strony kontrastują z ceramiczna okładziną ścian, a jednocześnie zaskakująco do niej pasują.

Zadziwiające jest to jak spójne jest to wnętrze stworzone przez trzy odmienne i wyraziste osobowości artystyczne. Kluczem do zrozumienia tego wnętrza jest organiczność. Ceramika, witraż i gobelin nie konkurują tu ze sobą, a tworzą spójną całość: uskoków i nierówności ścian, splątanych włókien tkaniny, nieregularnych tafli szkła. Łączy je ludzka miara, kaplica jest jak odcisk dłoni, coś bliskiego i ciepłego.

Tekst: Helena Postawka

Projekt

Mając do czynienia z tak wybitnym i złożonym dziełem, jakim jest kaplica akademicka w kościele Dominikanów w Poznaniu, nie chcieliśmy ingerować ani w jej układ, ani naruszać jej struktury. Z dużym szacunkiem i wyczuciem, wykorzystaliśmy motywy i materiały, które zostały w niej zastosowane, aby rozwinąć jej myśl przewodnią i klimat z jednej strony, a z drugiej staraliśmy się ją uczynić bardziej funkcjonalną. Do współpracy zaprosiliśmy Marcina Boratyna, ceramika z Wrocławia, z którym już pracowaliśmy przy podobnym projekcie w jego rodzinnym mieście (zobacz).

Nakryliśmy ołtarz organicznym lnem, dzięki czemu powstała mocna i solidna bryła. Wykonaliśmy pojemniki na chleb, wino i wodę - wszystko z wykorzystaniem obecnych już w kaplicy materiałów (drewno, miedź, ceramika, topione szkło, len) oraz uwzględnieniem symbolicznych wzorów, odciśniętych wcześniej przez Matuszewskiego. Wyeksponowaliśmy i doświetliliśmy krzyż oraz ikonę Matki Bożej, która od lat osiemdziesiątych jest symbolem Dominikańskiego Duszpasterstwa w Poznaniu. Zaprojektowaliśmy lampki ołtarzowe i brelok do kluczy.